پزشک خانواده شهری

گروه گسترش شبکه

پوشش همگانی سلامت(UHC) وگسترش مراقبتهای اولیه بهداشتی (PHC) در مناطق شهری(پزشک خانواده شهری):
گستردگي مناطق شهري و برخوردارنبودن بخش وسيعي از مردم از خدمات ارائه شده در نظام شبكه در كنار بالا بودن سطح سواد و معلومات مردم نسبت به ارائه دهندگان خدمات بهداشتي از يك سو و لزوم برنامه ريزي براي مشاركت مردمي و هماهنگي بين بخشي از سوي ديگر، مارا برآن داشت تا تغييراتي در نظام ارئه خدمت مناطق شهري طراحي نماييم تا از این طریق بتوانمردم را در راستاي مراقبت از خود (Self Care) در مقابل مشكلات سلامت توانمند ساخت. همچنين، با كمبود منابعمالي و تراكم زياد جمعيت در مناطق فوق الذكر بايد از روشي استفاده کرد تا بتوان به كمك آن فشار بار مالي ارائه خدمت را کاهش داد.
اجرای برنامه تحول سلامت در حوزه بهداشت، از سال 1393 آغاز شد و زیرساختهای لازم برای اجرای برنامه پزشکی خانواده (Family Practice) و نهایتا ً تحقق برنامه ششم توسعه را فراهم کرد. دستورعمل فعلی در ادامه دستورعملهای پیشین، گامهای عملی برای تحقق قانون برنامه ششم و اجرای برنامه پزشکی خانواده در طول برنامه ششم را براساس ویژگیهای مدل جامع و مطلوب پزشکی خانواده ترسیم میکند.
جمعیت گروه هدف :این برنامه شامل جمعیت ساکن در مناطق شهری است که براساس اجرا، در 2 گروه زیر فازبندی شده اند:
الف: جمعیت مناطق حاشیه نشین و سکونتگاههای غیررسمی
ب: جمعیت شهرهای بالای 20 هزار نفر
ساختار ارائه مراقبتهای اولیه سلامت در مناطق شهری و حاشیه شهر:
پایگاه سلامت:براساس تراکم جمعیت بازای هر 6 تا ۲۰ هزار نفر در منطقه (متوسط برای جمعیت 12500 نفر) با نیرویشاغل (مراقب سلامت) راهاندازی میشود.
مرکز خدمات جامع سلامت:که بازای هر 2 تا 8 پایگاه سلامت (جمعیت 25 تا 100 هزار نفر جمعیت باتوجه به دسترسی مردم و تراکم جمعیت بطوریکه میانگین جمعیت مراکز در شهرهای عادی حدود 40000 نفر باشد و در مورد کلانشهرها این میانگین حدود 60 هزار نفر خواهد بود)، یک مرکز خدمات جامع سلامت براساس آخرین بازنگری دفاتر طرح گسترش شبکه بهداشت و درمان درنظر گرفته میشود. برای شهرهای با جمعیت کمتراز 25 هزار نفر، وجود یک مرکز خدمات جامع سلامت الزامی است. نیروی شاغل در مرکز خدمات جامع سلامت عبارتنداز:
پزشک عمومی ، پذیرش ،کارشناس تغذیه ، کارشناس سلامت روان ،کارشناس بهداشت محیط ،کارشناس بهداشت حرفه ای ، پرستار/ بهیار ، کاردان/ کارشناس آزمایشگاه ، دندانپزشک

وظایف مرکز خدمات جامع سلامت:

مدیریت سلامت منطقه جغرافیای تحت پوشش (مرکز و پایگاههای سلامت)

پایش و ارزشیابی خدمات پایگاههای سلامت (اعم از ضمیمه و غیرضمیمه) توسط رییس مرکز، معاون مرکز، مراقب سلامت ناظر، کارشناسان بهداشت محیط و بهداشت حرفه ای، دندانپزشک و سایر کارکنان فنی شاغل در مرکز (کارشناس تغذیه و کارشناس سلامت روان)
تدوین برنامه عملیاتی مرکز برای دستیابی به اهداف و کمک به برنامه ریزی عملیاتی پایگاههای سلامت
جمع آوری داده های خدمات ارائه شده در مرکز و پایگاههای تحت پوشش و تحلیل آنها
ارائه پس خوراند به پایگاههای سلامت
تشکیل هیات امنای مردمی برای شناسایی مشکلات سلامت منطقه، برنامه ریزی و حل آنها
جلب مشارکت خیّرین
برنامه ریزی برای جذب داوطلبین سلامت و سفیران سلامت و ...
همکاری در طرحهای تحقیقاتی استانی و ملی
مدیریت پرونده الکترونیکی سلامت و به روز نگه داشتن سخت افزارهای مورد استفاده
آموزش کارکنان و ارتقای مستمر کیفیت خدمات

خدمات ارجاعی به عنوان پشتیبانی کننده برای کل جمعیت تحت پوشش:

تزریقات و پانسمان
خدمات سلامت روان مبتنی بر جامعه
خدمات بهداشت محیط
خدمات بهداشت حرفه ای
خدمات تغذیه جامعه ( در مدارس، مهدکودکها، مراکز جمعی، مساجد و..)
خدمات مشاوره تغذیه و تنظیم رژیم غذایی در پیشگیری یا کمک به درمان بیماریهای هدف
خدمات دندانپزشکی
همکاری و مشارکت در پیشگیری وکنترل بیماریهای تحت مراقبت، اپیدمیها و حوادث غیرمترقبه
خدمات مشاوره ژنتیک و تکامل کودکان که توسط یکی از پزشکان آموزش دیده مرکز، انجام میشود (کل موارد در جمعیت تحت پوشش مرکز از پایگاههای وابسته ارجاع داده میشوند)

خدمات ارجاعی به عنوان پشتیبانی کننده برای جمعیتهای خاص و در مراکز خاص براساس ضوابط مرکز مدیریت شبکه:

همکاری در آموزش پزشکی جامعه نگر.
خدمات مشاوره ازدواج
خدمات مشاوره شیردهی
خدمات مشاوره ژنتیک
خدمات آزمایشگاهی و تصویربرداری سطح اول در صورت لزوم

درمان بیماران سرپایی

روش ارائه خدمات در مناطق شهری:
شامل بسته خدمات سلامت، نظام ارجاع، و نظام اطلاعات سلامت مطابق دستورالعمل های ابلاغی می باشد.