ایران جزء ده کشور اصلی بلاخیز دنیا است. 160000 نفر طی یک قرن از بلایای طبیعی فوت کرده اند. اگر بخواهیم سوانح و حوادث غیر مترقبه دیگر را نیز محاسبه کنیم، رقم مذکور خیلی بیش از اینها خواهد شد. نیازهای برآورده نشده روانی- اجتماعی مردم ، طی 5 پژوهش موازی در سال 77 - 1376 از طریق کمیته فرعی تخصصی بهداشتی کاهش اثرات بلایای طبیعی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، در دو زلزله بیرجند و اردبیل بررسی شد ( یاسمی و همکاران 1377 ). این پژوهش نشان داد که یکسال پس از زلزله ، بالغین سه برابر و کودکان دو برابر بیشتر از جمعیت آسیب ندیده از اختلالات روانی رنج می برند و به نیازهای روانی - اجتماعی آنها توجه نشده بوده است، همچنین در این پژوهشها مشخص گردید که امدادگران نیز در زمینه چگونگی حمایت روانی- اجتماعی از آسیب دیدگان نیاز به آموزش دارند. با توجه به این مسئله یک برنامه کشوری برای مداخلات روانی اجتماعی در بلایای طبیعی تهیه گردید و متون آموزشی برای سه سطح متخصصین ، امدادگران و مدیران و پمفلتهایی برای مردم عادی تهیه شد و امدادگران هلال احمر با همکاری این نهاد آموزش دیدند.
کلیه روانشناسان و روانپزشکان شبکه بهداشت روان کشور طی دو کارگاه تخصصی « حمایتهای روانی- اجتماعی در شرایط اضطراری » آموزش ویژه دیدند. سال 1381 در جریان زلزله قزوین مداخله برنامه ریزی شده براساس برنامه کشوری انجام گردید. مطالعه پایلوت در زلزله قزوین نشان داد که برنامه کشوری اجرایی می باشد و مداخلات روانی - اجتماعی عملی و موثر است. این برنامه در سال 1381 پس از زلزله ثزوین بازبینی و تصحیح شد. در زلزله بم نیز با توجه به وسعت حادثه و برجای ماندن تعداد زیادی از آسیب دیدگان روانی، این برنامه مورد بازبینی مجدد قرار گرفت تا اینکه منطبق بر شرایط موجود در شهرستان بم به یک طرح عملیاتی نهایی تبدیل شد و هم اکنون در حال اجرا و بهره برداری می باشد.
اهداف برنامه :
هدف کلی
- پیشگیری از عوارض روانی- اجتماعی ناشی از حوادث غیر مترقبه
اهداف اختصاصی
- کاهش شیوع و پیشگیری از پیشرفت و تشدید عوارض روانی در حوادث غیر مترقبه
- افزایش توان انطباق و آماده سازی بازماندگان
- تقویت مهارتهای اجتماعی بازماندگان و کمک به جامعه برای سازماندهی مجدد، خودیاری و بازسازی جامعه
- ارتقا سطح سلامت روان مثبت درجامعه
امکانات موجود
1- وجود برنامه مدون کشوری مداخله بهداشت روان در بلایای طبیعی
2- وجود متون آموزشی اولیه در این زمینه
3- وجود گروه وسیعی از مسئولین اجرایی علاقمند در استانداری ، هلال احمر ، سازمان بهزیستی و دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور ( ریاست و معاونت بهداشت و نیروهای تخصصی شامل روانپزشک، روانشناس و دستیار روانپزشکی )
4- وجود شبکه امدادرسانی هلال احمر و امدادگران داوطلب در استانهای سراسر کشور
5- وجود روحانیون و نهادهای مذهبی و وجود اعتقادات دینی در مردم که تحمل استرس را آسان می سازد.
6- ارائه خدمات بهداشتی از طریق نظام مراقبتهای بهداشتی اولیه ( PHC ) در سراسر کشور
محدودیتها
1- پایین بودن سطح دانش و مهارت عملی نیروهای انسانی در نهادهای مختلف ارائه دهنده خدمات
2- منفی بودن نگرش برخی از مسئولین و اقشار جامعه نسبت به خدمات بهداشت روانی و قایل نشدن اولویت مناسب برای اینگونه خدمات
3- کم بودن گرایش به همکاری بین بخشی
رویکرد های استراتژیک
- توجه به سرعت و فوریت ( Urgency ) علاوه بر اولویت ( Priority )
- رویکرد سلامت نگر ( Health oriented ) بجای رویکرد بیمارنگر ( Patient oriented )
- توانمند سازی بجای رویکرد حمایتگر صرف
- رویکرد مبتنی بر جامعه بجای رویکرد مبتنی بر کلینیک و بیمارستان
همکاری بین بخشی ( Intersect oral Collaboration )
ایجاد هماهنگی بین سازمانها و نهادهایی که می توانند به نحوی دراجرای طرح همکاری نمایند از قبیل : جمعیت هلال احمر، سازمان بهزیستی کشور، نیروی نظامی و انتظامی، آتش نشانی و بخصوص روحانیون و علماء و افراد صاحب نفوذ محلی، شوراهای منطقه ای ، نیروها و سازمانهای غیر دولتی و بین المللی که علاقمند به همکاری و اجرای اهداف برنامه می باشند.
مشارکت مردمی
مشارکت مردمی، مهمترین و وسیعترین نقش را در مقابله با عوارض روانی- اجتماعی حوادث دارد. کودکان آسیب دیده از اولویت بالایی برخوردار بوده لذا مشارکت افراد و نیروهای مردمی بخصوص همیاری همسالان، در ارائه خدمات بهداشتی درمانی به این گروه سنی ، حائز اهمیت بسیاری است.
توجه به فرهنگ بومی ، اعتقادات، آداب و رسوم مذهبی
راهبرد کلی در بستر فرهنگ بومی و متناسب با آن شکل خواهد گرفت. بسیاری از مراسم دینی و سنتی در صورتیکه در چارچوب برنامه مشخصی مد نظر قرار گیرند ، می توانند در برنامه ریزیهای بهداشت روانی درجریان حوادث غیر مترقبه مورد استفاده قرار گیرند.
استراتژیهای ( راهبردهای ) اجرایی برنامه
در حمایت روانی - اجتماعی در حوادث غیر مترقبه
1-استراتژی اداری:
تشکیل کمیته حمایت روانی - اجتماعی ناشی از حوادث غیر مترقبه در چارچوب تشکیلاتی ستاد حوادث غیر مترقبه بهداشت و درمان وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی بشرح زیر می باشد:
1-1- در سطح ستادی:
- تعیین مسئول کشوری حمایت روانی - اجتماعی در حوادث غیر مترقبه که رابط کمیته فرعی تخصصی بهداشت درمان در حوادث غیر مترقبه نیز خواهد بود.
- تشکیل کمیته علمی- مشورتی کاهش اثرات روانی ناشی از حوادث غیر مترقبه ، تحت نظارت اداره سلامت روان
- این کمیته 5-7 عضو خواهد داشت، ریاست کمیته بعهده رئیس کمیته فرعی بهداشت و درمان حوادث غیر مترقبه در وزارت متبوع و دبیر کمیته مسئول کشوری اداره سلامت روان می باشد.
سایر اعضاء عبارتند از:
مسئول کشوری بهداشت روانی در حوادث غیر مترقبه ، همچنین یک نفر روانپزشک، یک نفر روانشناس بالینی ( حداقل کارشناس ارشد ) سک نفر مددکار اجتماعی ( حداقل کارشناس ارشد ) یک تا دو نفر دیگر به ضرورت و انتخاب رئیس کمیته تعیین می گردد. اعضاء کمیته از بین افرادی انتخاب خواهند شد که واجد صلاحیت علمی و دارای تجربه در زمینه دخالت در حوادث غیر مترقبه باشند. وظایف ستادی شامل برنامه ریزی و نظارت بر اجرای برنامه های مداخله در بحران روانی - اجتماعی و همچنین انجام پژوهشهای کاربردی و نیاز سنجی و برنامه ریزی مداخله ای مناسب با توجه به شرایط موجود خواهد بود.
1-2- در سطح دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی
- تعیین مسئول استانی حمایت روانی - اجتماعی در حوادث غیر مترقبه
- تشکیل کمیته اجرایی کاهش اثرات روانی حوادث غیر مترقبه که ریاست آن بعهده معاون بهداشتی دانشگاه و دبیر آن نیز روانپزشک مسئول بهداشت روان حوادث غیر مترقبه بهمراه یک نفر روانپزشک دیگر و یک نفر روانشناس و یک نفر مددکار اجتماعی و یک نفر روحانی، یک نفر نماینده از استانداری ( ستاد حوادث غیر مترقبه ) یک نماینده از سازمان بهزیستی و جمعیت هلال احمر و وزارت آموزش و پرورش و یک نفر از NGO های مرتبط خواهد بود.
1-3- در سطح شهرستان
تعیین مسئول بهداشت روانی در حوادث غیر مترقبه و تشکیل کمیته صرفا اجرایی به ریاست معاون بهداشتی شهرستان و عضویت 3-5 نفر خواهد بود.
وظایف:
اجرای کلیه برنامه های حمایت روانی- اجتماعی در حوادث غیر مترقبه که در سطوح استان و ستاد برنامه ریزی شده است.
1-4- مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی ( با توجه به شرح وظایف مربوطه )
1-5- خانه های بهداشت و پایگاههای بهداشتی ( با توجه به شرح وظایف مربوطه )
2- استراتژیهای آموزشی
2-1- آموزش عمومی
2-1-1- آموزش عمومی با بسیج آموزشی چند رسانه ای ( Multimedia campaign ) و با استفاده از رادیو و تلویزیون و اطلاع رسانی در مورد خدمات امدادی، آموزش بهداشت، باز پیوند خانوادگی، بازسازی اجتماعی و معرفی منابع خدمات موجود د رمنطقه
2-1-2- آموزش روانی بصورت عمومی با تکیه بر مسایلی مانند سوگ ، اضطراب، ترس، واکنش حاد به استرس و غیره.
2-1-3- طراحی ، چاپ و توزیع پمفلت، پوستر و کتابچه در مورد بهداشت روانی در حوادث غیر مترقبه برای گروههای مختلف شامل: کودکان ، نوجوانان، والدین، معلمین، رهبران دینی جامعه و روحانیون
2-1-4- برگزاری گردهمایی های عمومی و نشستهایی با والدین با تکیه بر آموزش بهداشت روانی در حوادث غیر مترقبه
2-2- آموزش تخصصی
2-2-1- توجیه مسئولین و دست اندرکاران بهداشتی در مورد ضرورت مداخلات روانی- اجتماعی و برنامه های در دست اجرا در این زمینه.
توضیح: محتوای آموزشی برای مسئولین و مدیران شامل موارد زیر خواهد بود
- آشنایی با اهمیت و ابعاد مشکلات روانی در حوادث غیر مترقبه
- آشنایی با تجربیات قبلی جهانی و داخلی در این مورد
- آموزش چگونگی مقابله با استرس و آموزش تکنیکهای عملی برای کنترل بهتر خود برای مقابله موثر با استرس
2-2-2- آموزش مدون بهداشت روانی به امدادگران هلال احمر
2-2-3- آموزش مدون دوره های باز آموزی برای متخصصین علوم رفتاری که خدمات روانی- اجتماعی را ارائه می دهند.
2-2-4- آموزش مدون معلمین ، مشاوران مدرسه و کارکنان مراقبت کننده از کودکان
2-2-5- آموزش کارکنان بهداشتی از جمله پزشکان، پرستاران و سایر متخصصین پزشکی که با آسیب دیدگان سرو کار دارند.و نیاز به آگاهی از تکنیکهای اولیه روانی- اجتماعی دارند.
2-2-6- توجیه رهبران دینی جامعه با سمینارهای یک روزه به منظور افزایش آگاهی آنان از نیازها و کمکهای روانی - اجتماعی
2-2-7- آموزش کودکان و نوجوانان تسهیلگر جهت ادامه حمایت های روانی- اجتماعی به همسالان خود
3- استراتژیهای پژوهشی
3-1- ایجاد مراکز اطلاع رسانی و بانک اطلاعات
3-2- آماده سازی طرح نامه های پژوهشی مربوطه
4- استراتژیهای درمانی:
شامل کلیه مداخلات غیر داروئی و داروئی می باشد.
5- استراتژی بازتوانی
که در دوره های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت با استفاده از حمایتهای اجتماعی - شغلی و ... انجام میشود. کلیه استراتژیهای مذکور در راحل 4گانه قابل انطباق خواهد بود.
برنامه اجرایی ( Plan of action )
دستورالعملهای اجرایی برای ارائه خدمات بهداشت روانی در جریان حوادث غیر مترقبه را می توان به 4 مرحله تقسیم بندی کرد:
مرحله اول ( قبل از حادثه )
1- اجرایی
1-1- تعیین مسئول کشوری حمایت روانی- اجتماعی در حوادث غیر مترقبه
1-2- تشکیل کمیته علمی مشورتی حمایت روانی- اجتماعی در حوادث غیر مترقبه
1-3- انجام تدارکات لازم برای اقدام سریع
1-4- ایجاد هماهنگی اجرایی برای اعزام سریع تیم به منطقه حادثه دیده
1-5- انجام حمایت یابی ( Advocacy ) برای تامین بودجه و نیروی انسانی ضروری
2- آموزش عمومی:
2-1- آموزش عمومی در زمینه حذف انکار بروز حوادث غیر مترقبه و علل بروز این حوادث و راههای به حداقل رساندن آثار مخرب آن
2-2- آموزش در زمینه مقابله با استرس بخصوص برای دانش آموزان
2-3- آموزش عمومی در مورد اقدامات عمومی بعد از حادثه از طریق رسانه ها ( صدا و سیما و مطبوعات ) این آموزش شامل روشهای مقابله با استرس ، خود آرامسازی و غیره خواهد بود.
3- آموزش تخصصی :
3-1- توجیه مسئولین د رمورد ضرورت مداخلات روانی- اجتماعی در برنامه های در دست اجرا در این زمینه
3-2- آموزش مدون حمایت روانی - اجتماعی در حوادث غیر مترقبه به روانپزشکان و روانشناسان مسئول بهداشت روانی کلیه استانها بعنوان مربی مربیان ( TOT )
3-3- آموزش مدون به سایر نیروهایی که در زمینه امداد رسانی عمومی آموزش می بینند، از طریق مربیان فوق الذکر.
3-4- آموزش امدادگران هلال احمر در زمینه حمایت اولیه روانی- اجتماعی
3-5- تهیه جزوات آموزشی خاص برای گروههای مختلف( روحانیون، متخصصین، امدادگران و غیره )
3-6- گنجانیدن واحدهای درسی ویژه در زمینه حمایت روانی- اجتماعی در حوادث غیر مترقبه در رشته های مربوطه دانشگاهی بخصوص روانپزشکان، روانشناسان و مددکاران اجتماعی
3-7- بازآموزی مدون روانپزشکان و روانشناسان در زمینه آموزش تخصصی مداخلات روانی- اجتماعی در حوادث غیر مترقبه
3-8- آموزش مشاورین مدارس در زمینه حمایت روانی- اجتماعی دانش آموزان در حوادث غیر مترقبه
مرحله دوم ( بلافاصله بعد از حادثه ):
1- اعزام فوری کمیته حمایت روانی- اجتماعی در حوادث غیر مترقبه به منطقه از استان مربوطه و در صورت نیاز از استانهای معین ( مجاور)
2- برآورد سریع نیازها در ساعات و روزهای اولیه بعد از حادثه
3- ایجاد مرکز اطلاع رسانی
3-1- جمع آوری کلیه اطلاعات راجع به افراد فوت شده، مجروح و اعزام شده برای درمان و کودکان در گروههای سنی مختلف که والد یا والدین خود را از دست داده اند.
توضیح: اطلاعات ضروری در کارتهای بهداشتی خانواده ( کاغذی یا رایانه ای ) ثبت شده و از کلیه جنازه های مجهول الهویه عکسبرداری می شود.
3-2- دادن اطلاعات فوری به امدادگران و مردم منطقه راجع به وجود این مراکز و نوع خدمات آن
3-3- دادن اطلاعات صحیح به امدادگران و بازماندگان و اقوام دور از محل حادثه ( اطلاع دادن خبر مرگ به بستگان به شیوه تخصصی، بهتر است حتی الامکان توسط افراد این کمیته صورت گیرد)
3-4- اطلاع رسانی در مورد مجروحان و بالعکس
توضیح: تبادل اطلاعات با توجه به شرایط موجود در منطقه ، با استفاده از امکانات اولیه ای چون پخش با بلندگویا امکانات پیشرفته تر مثل، رسانه های ارتباط جمعی ، تلتکس ، سایت اینترنتی صورت می گیرد.
4- همراهی کردن بستگانی که برای تشخیص هویت می خواهند جنازه ای را ببینند.( دیدن جنازه توسط بازماندگان اگر هدایت شده صحیح صور گیرد، از نظر روانی مفید خواهد بود. توضیح دادن راجع به چگونگی وقوع مرگ به نحو صحیح مفید است.)
5- کمک و همراهی برای بازدید گروهی از محل مرگ در مرحله بعد
6- تشویق و همراهی برای شرکت در مراسم نماز میت
7- انجام سخنرانی توسط روحانی بعد از نماز میت
8-انجام سخنرانی فنی توسط روانپزشک یا روانشناس بالینی بعد از نماز میت
9- اعزام روانپزشک به بیمارستان محل مداوای مجروحین جهت حمایت روانی آنان و در صورت لزوم کمک به تیمهای پزشکی. ( از وظایف مهم این روانپزشک فراهم آوردن امکان ملاقات بستگان و بخصوص فرزندان و والدین و نیز آگاهسازی اطرافیان از شرایط جسمانی مجروحین آنها است.)
10- انجام مداخله در بحران ( Crisis intervention ) و بازگویی روانشناختی ( Psychological debriefing ) طی جلسات گروهی با داغدیدگان و شروع تکنیکهای شفا بخش روانی ( Recovery techniques )
11- اقداماتی ویژه برای گروههای خاص
11-1- مداخلات روانی- اجتماعی برای معلمین آسیب دیده
11-2- مداخلات روانی- اجتماعی از طریق مشاورین مدارس برای دانش آموزان
11-3- آموزش معلمین بوسیله مشاورین آموزش دیده در زمینه حمایت روانی-اجتماعی دانش آموزان
توضیح: در مواردی که آموزش قبلی در مورد مشاورین وجود نداشته است ، کمیته استانی این فعالیت را برای مشاورین مدارس انجام خواهد داد.
11-4- پیدا کردن جانشین مادر برای کودکان خردسال که مادر خود را از دست داده اند.
11-4-1- در مورد کودکانی که شیر مادر استفاده می کردند برای تغذیه از مادران رضاعی داوطلب کمک گرفته شود در غیر این صورت از تغذیه مصنوعی استفاده شود.
12- همکاری در ردیابی و باز پیوند خانوادگی با سازمان بهزیستی و جمعیت هلال احمر
مرحله سوم ( از هفته دوم تا 6 ماه بعد از شروع برنامه )
1- مداخلات گروهی حمایت روانی- اجتماعی آسیب دیدگان
بهترین ترکیب ممکن برای مداخله یک روانشناس ، یک روانپزشک و یک مددکار اجتماعی است. در صورت فراهم بودن همکاری بین بخشی ، ترکیبی از نمایندگان وزارت بهداشت، هلال احمر و بهزیستی مطلوبترین خواهد بود.
1-1- در مداخلات گروهی اولیه ادامه نیاز سنجی و غربالگری موارد شدیدتر صورت می گیرد.
1-2- مداخلات تخصصی برای گروههای غربال شده با هدف بازسازی روابط اجتماعی و خانوادگی آسیب دیده بدنبال حادثه ، با استفاده از شیوه های تخلیه هیجانی ( Ventilation ) ، چرخش تعاملات گروهی و تسری حس همدلی در بین افراد گروه و استفاده از تکنیک بازگویی روانشناختی
( Psychological debriefing ) و سایر تکنیکهای بهبود روانی
( Recovery techniques ) این گروهها جداگانه برای بزرگسالان و کودکان تشکیل خواهد شد.
1-3- کودکان این مناطق علاوه بر شرکت در گروههای تخصصی از امکانات مراکز بازی یا خانه بازی کودک ( Play centers ) که در منطقه ایجاد می گردد استفاده خواهند نمود تا از طریق فعالیتهای فیزیکی و بازی بازنمایی تجارب ذهنی زلزله در آنها کاهش یابد.
2-4- تشکیل جلسات گروهی حمایت روانی - اجتماعی داغدیدگان ( Grief work )
3-4- تشکیل جلسات گروهی حمایت روانی - اجتماعی مبتلایان به PTSD . این جلسات بصورت گروهی حداقل 4 جلسه به فاصله یک هفته با رویکرد کنترل 3 دسته علایم ایجاد شده بعلت استرس شامل تجربه مجدد هیجانات دردناک، برانگیختگی هیجانی و علایم اجتنابی و اضطرابی تشکیل می شود.
2- تشویق بازماندگان به شرکت در روند بازسازی
3- برگزاری جلسات مذهبی به کمک روحانیون و سخنرانی اعضاء کمیته در این جلسات
4- برنامه ریزی برای بازدید مسئولین جهت رسیدگی به مشکلات بازماندگان، تسریع بازسازی و اطمینان بخشی روانی
5- برنامه ریزی مددکاری برای مشکلات اقتصادی ، اجتماعی، خانوادگی بازماندگان و ایجاد ارتباط فعال بین مردم و مسئولین ستادهای معین از طریق مددکاران کمیته
6- با استفاده از اطلاعات مرکز اطلاع رسانی کمیته و نیز اطلاعات مردمی ، خدمات مددکاری به شکل ارتباط مرتب و منظم به بازماندگان نیازمند ، مجروح ( بستری یا سرپایی ) و ارتباط موثر با عوامل و اعضاء ذیربط در کمیته استانی توسط اعضاء مددکاری کمیته خواهد بود.
7- بیماریابی، درمان و در موارد ضروری ارجاع ( توضیح آنکه فقط در موارد ضروری درمان دارویی روانپزشکی انجام خواهد شد. )
8- تشویق بازماندگان به مشارکت در فعالیتهای منطقه مانند چادرزدن، لوله کشی آب، نجاری شستشوی لباس در رختشویخانه صحرایی و ...
9- برنامه ریزی جهت ایجاد اشتغال از طریق مددکاران کمیته
10- برنامه ریزی برای سرگرمی، بازی کودکان و بازگشت به تحصیل محصلین
11- ارائه خدمات بهداشت روانی برای امدادگران
12- تشکیل گروههایی برای تیمهای امدادی جهت Ventilation و debriefing ، توسط اعضاء تخصصی کمیته در جهت کاهش تنشها، و ارتقا بداشت روانی امدادگران
مرحله چهارم ( از ماه 6 به بعد ):
1- ادامه برنامه بیماریابی و درمان روانپزشکی برای مواردی که بیماری تداوم دارد.
2- ادامه برنامه های بازدید مسئولین
3- ادامه برنامه های بهداشت روانی ادغام شده در برنامه های مذهبی
4- ادامه برنامه های مددکاری
5- ادامه برنامه های اشتغال زایی
6- مشاوره در جریان سوگ سالگرد
7- سپردن ادامه برنامه خدمات بهداشت روان به سیستم PHC و در صورت لزوم ارجاع موارد به اعضاء کمیته استان و شهرستان
شاخصها ( Indicators )
1- تعداد / ساعت افرادی که در جلسات گروهی شرکت کرده اند.
2- تفاوت میزان شیوع آسیب شناسی روانی قبل و بعد از مداخله از طریق انجام پژوهش
پایش و ارزیابی:
یک پایش جامع و سیستم ارزیابی که تمام فعالیتهای اساسی را در برمیگیرد و شامل شاخصهای فرایند/ تولید و شاخصهای بازدهی / اثر بخش می باشد.
- ارسال گزارش ماهانه از طرف معاون محترم بهداشتی استان ( رئیس محترم کمیته استانی )
- مراجعه هفتگی رابط اداره سلامت روان و مراجعات دوره ای کلیه سازمانهای ذیربط

منابع علمی و آموزشی مرتبط :
برنامه کشوری حمایت روانی - اجتماعی در حوادث غیر مترقبه (( چاپ چهارم ))
حمایتهای روانی - اجتماعی در زلزله و حوادث غیر مترقبه (( ویژه کارشناسان سلامت روان ))
سلامت روان در حوادث طبیعی  
حمایتهای روانی- اجتماعی در زلزله و حوادث غیر مترقبه ( ویژه بهورزان )