مخزن اصلی ویروس تب کریمه کنگو در طبیعت ، کنه سخت از خانواده هیالوما می باشد، ویروس در تمام مراحل تکامل کنه در بدن کنه باقی می ماند و از طریق تخم به نسلهای بعدی منتقل می گردد. وضعیت جهانی بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چگونه است؟
این بیماری در بسیاری از کشورهای آفریقایی ، اروپایی  و آسیایی اندمیک است. در سال 2001 همه گیریهایی در جنوب آفریقا ، کوزوو، آلبانی ،پاکستان و ایران گزارش گردیده است.
وضعیت بیماری در ایران چگونه است؟
در طی سالهای اخیر بیماری در استان های مختلف کشور مشاهده گردیده ولی بیشترین موارد از سیستان و بلوچیستان ، اصفهان و گلستان گزارش شده است.
 
راههای انتقال بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چگونه است؟

1. تماس با دامهای آلوده به کنه
2. تماس با خون و ترشحات لاشه دام آلوده در هنگام ذبح
3. گزش کنه و خونخواری کنه یا دستکاری و له کردن کنه
4. تماس با خون و ترشحات و نمونه های بافتی بیمار آلوده
5. احتمال ابتلا به بیماری در صورت مسافرت به یک منطقه روستایی حتی بدون سابقه تماس آشکار با حیوانات و یا گزش کنه نیز  وجود دارد.

 

 
علایم بیماری در انسان چگونه است؟
مدت زمان بروز علایم بالینی بیماری از زمان ورود ویروس به بدن تا ظهور علایم ،در گزش توسط کنه  1 تا 3 روز و  حداکثر 9 روز می باشد. پس از تماس با خون و ترشحات و بافت حیوان و انسان مبتلا 5 الی 7 روز و حداکثر 2 هفته است.
علایم بیماری در انسان دو مرحله دارد : 1- مرحله قبل از خونریزی -2- مرحله بعد از خونریزی

5. علایم مرحله قبل از خونریزی :   شروع ناگهانی بیماری – سردرد شدید – تب – لرز – درد عضلانی – گیجی – درد و سفتی گردن – درد چشم.
5. علایم مرحله بعد از خونریزی : خونریزی در مخاطها و پوست بخصوص در قسمت بالای بدن – خونریزی از بینی ، لثه ، - ادرار خونی – مدفوع خونی و خونریزی از رحم در خانم ها .

چنانچه بیمار فوت نکند معمولا پس از 10 روز بتدریج با کمرنگ شدن ضایعات پوستی علایم بیماری برطرف شده و بیمار بهبود می یابد.
روشهای تشخیص بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چیست؟

1. روش مولکولی : از طریق شناسایی ژن ویروس مربوطه
2. روش های مختلف سرولوژیک منجمله روش ELISA  جهت تشخیص آنتی بادیهای   IgM و IgG  علیه ویروس مربوطه و یا تشخیص آنتی ژن.
3. روش جداسازی ویروس ( ایزولاسیون ویروسی)

 
درمان بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چگونه است ؟
درمان در این بیماران زیر نظر پزشک بوده و شامل :

1. درمان حمایتی : شامل  اصلاح آب و الکترولیت ها می باشد.استفاده از تب برها و ضد استفراغ ممکن است موثر باشد ، از تجویز آسپرین در این بیماران باید خودداری شود زیرا موجب تشدید خونریزی می شود.در موارد شوک به دلیل خونریزی ، تصحیح مشکلات گردش خون با جایگزینی خون یا مایعات مناسب موجب تصحیح اسیدوز می شود. استامینوفن برای کنترل تب ، سردرد و و درد عضلانی بکار می رود.
2. درمان ضد ویروسی : ریباویرین داروی ضد ویروسی است که در درمان موارد ابتلا به CCHF  اثر قابل توجهی دارد. نوع خوراکی و تزریقی داخل وریدی آن موثر است .طول مدت درمان با ریباویرین 10 روز است تجویز داروی ریباویرین در شش روز اول پس از شروع علایم بالینی با میزان بهبودی بالاتری همراه است.

مقدار توصیه شده درمان خوراکی ریباویرین در بیماران ، 30 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت یکجا ، سپس 15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر 6 ساعت برای مدت 4 روز ، پس از آن 7/5  میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر 8 ساعت برای 6 روز می باشد.
دارو بلافاصله بعد از تشخیص بالینی در موارد محتمل باید تجویز گردد.
گروههای در معرض خطر بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چه کسانی هستند؟
   دامداران و کسانی که با دام  سروکار دارند -  کارکنان کشتارگاهها و افرادی که با ذبح  دام و لاشه حیوانات سروکار دارند- فروشندگان گوشت و احشاء دامی و مصرف کنندگان آن - کارکنان اداره دامپزشکی -  کارکنان بهداشتی درمانی که با افراد آلوده و ترشحات آنها در تماس هستند و اطرافیان بیماران مبتلا به تب کریمه کنگو بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
 
راههای پیشگیری از بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چیست؟

1. ذبح دام در کشتارگاهها
2. استفاده از وسایل ایمنی در موارد زیر :

• هنگام ذبح دام یا خرد کردن گوشت  از کلاه ، عینک ، ماسک ، روپوش ، پیش بندپلاستیکی ، دستکش و چکمه استفاده شود.
• در مناطق آلوده جهت حفاظت فردی و جلوگیری از گزش کنه  ، استفاده از پیراهن آستین بلند ، شلوار بلند ، چکمه و دستکش.

3. پرهیز از تماس با کنه و دامهای آلوده به کنه
4. خودداری از مصرف گوشت و جگر خام یا نیم پز ( گوشت تازه را حداقل به مدت 24 ساعت در یخچال نگهداری و سپس با پوشیدن دستکش نسبت به قطعه قطعه کردن آن اقدام نمایید. جگر قبل از مصرف به مدت 48 ساعت بایستی در یخچال نگهداری گردد سپس بخوبی پخنه و مصرف گردد.)
5. خودداری از خرید و فروش گوشت از مکانهای غیر مجاز و بدون نظارت اداره دامپزشکی.
6. همکاری با اداره دامپزشکی در خصوص گزارش موارد دامهای آلوده به کنه و یا موارد مشکوک.
7. در صورت سابقه تماس با دام آلوده و یا گزش و تماس با کنه و بروز هر یک از علایم بیماری ، سریعتر به  نزدیکترین مرکز بهداشتی در مانی مراجعه کنید.

 
 
 
منابع :

• دستورالعمل کشوری کنترل بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو
• راهنمای آموزشی مراقبت بیماریهای قابل انتقال انسان و حیوان

 
تهیه و تنظیم :
معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی مراغه – واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر