اهمیت بیماری سل :
بیماری سل یک بیماری بسیار قدیمی است و سالهاست که انسانها را از بین می برد این بیماری اگر درمان نشود کشنده است ضمنا هر بیمار سلی می تواند سالانه 10 تا 15 نفر دیگر را در خانواده و نزدیکان خود آلوده می کند .
در صورتی که با تشخیص به موقع و درمان صحیح بیماران مبتلا به سل، به راحتی می توان با این بیماری مبارزه کرد .

انواع سل :

1- سل ریوی (اسمير مثبت و اسمير منفي)

2- سل خارج ریوی

علائم سل ريوي:

•         شايعترين علامت در سل ريوي  عبارتست از  سرفه پایداربیش ازدوهفته همراه باخلط وگاهی خلط خونی

راههای انتقال :

1.      بيماري سل معمولاً توسط فردي كه مبتلا به سل ريوي مسري (يعني اسمير خلط مثبت) است به افراد سالم  انتقال پيدا مي كند( از طريق قطرات تنفسي بيمار در اثر سرفه و عطسه)

2.      راههاي انتقال ديگر از قبيل  ورود اتفاقي باسيل به پوست حين دستكاري مواد آلوده به ميكروب (مثلاً درآزمايشگاه ) و انتقال از مادر به جنين نيز امكان پذير است ولي بسيار نادر بوده و از نظر اپيدميولوژيكي حائز اهميت نمي باشند.

3.      انتقال از طريق شير دام  نيز با توجه به راههاي استرليزه كردن شير ( پاستوريزه كردن و جوشاندن ) و كنترل سل در دام ها داراي اهميت كمتري است.

4.      سل حنجره نيز - گرچه در گروه خارج ريوي طبقه بندي مي شود - از جمله موارد بسيار مسري سل محسوب مي گردد.

توجه: وسايلي كه براي بيماران مسلول استفاده ميشوند (از جمله ليوان، قاشق وچنگال، حوله و ملحفه و ... ) در انتقال مايكوباكتريوم توبركولوزيس نقشي ندارند، بنابر اين نيازي به جداسازي وسايل و لوازم بيماران مسلول نيست. احتمال انتقال بیماری در مکانهای پرتراکم، سربسته ، کم نور،مرطوب و با تهویه نامناسب بیشتر است.

منابع عفونت:

مهمترین منبع عفونت، یک بیمار مبتلا به سل ریوی است که سرفه می کند و معمولا دارای گسترده خلط مثبت است.

در چه مواردی باید به وجود بیماری سل شک کرد؟

شایع ترین علامت ابتلا به بیماری سل ریوی ، سرفه پایدار به مدت دو هفته یا بیشتر است که معمولا همراه خلط می باشد و ممکن است با سایر علایم تنفسی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، خلط خونی و یا علایم عمومی همراه باشد. سابقه تماس با بیمار خلط مثبت شک به سل را بیشتر تقویت می کند.

تشخیص سل ریوی:

برای این کار از فرد مشکوک به بیماری می بایست سه نمونه خلط در عرض 2 تا 3 روز جمع آوری نموده و به آزمايشگاه سل مركز بهداشت شهرستان ارسال گردد تا مورد آزمایش میکروسکوپی قرار گيرد.

. درمان سل:

اساس درمان بیماری سل را درمان دارویی تشکیل می دهد. در اکثر موارد خطر سرایت بیماری پس از دو هفته از آغاز درمان از بین رفته و با تکمیل دوره درمان، منبع عفونت زا حذف شده و اساس پیشگیری از گسترش بیماری محسوب می شود. هدف از درمان بیماران بهبودی و پیشگیری از مرگ، عوارض و گسترش بیماری، پیشگیری از پیدایش مقاومت دارویی  و عود است.

راههای پیشگيری از بیماری سل عبارتند از:

1.      مهمترین راه پیشگیری از سل حذف منابع انتشار بیماری یعنی تشخیص سریع ودرمان موثر بیماران مسلول است

2.      بعد از دو هفته از شروع درمان امکان انتقال بیماری به دیگران وجود ندارد، ولی در دو هفته اول درمان باید از تماس‌های مکرر با بیمار مبتلا به سل خودداری کرد.

3.      بیمار حتماً از ماسک استفاده کند.

4.      از بوسیدن کودکان خودداری کند.

5.      از پراکندگی خلط در هوا و زمین خودداری کند.

6.      ارتقای آموزش های بهداشتی و سطح اقتصادی- فرهنگی در جامعه موجب کاهش بیماری می گردد.

7.      مبارزه با بیماری ایدز، زیرا این بیماری موجب شیوع موج جدید از بیماری سل گردیده است.

8.      برقراري  تهویه مناسب و نور کافی دراتاق بیمار

9.      داشتن تغذیه مناسب

10. درمان دارویی پیشگیرانه یا پروفیلاکتیک برای افراد در تماس با بیماران

11. واکسیناسیون BCG در بدو تولد نوزادان از ایجاد اشکال شدید و کشنده بیماری در آنها جلوگیری می کند.

تنها راه كنترل بيماري سل ،

                                   تشخيص  ودرمان مؤثر و هر چه سريعتر بيماران مبتلا به سل عفونت زا مي باشد.

درمان يك نفر = پيشگيري براي همه