تاریخ : پنجشنبه 12 ارديبهشت 1398
کد 1216

به مناسبت هفته جهانی ایمن سازی

با اهمیت واکسیناسیون بیشتر آشنا شویم

بیست و چهارم تا سی ام آوریل مصادف با چهارم تا دهم اردیبهشت،با هدف ترویج استفاده از واکسن و در راستای محافظت مردم برابر بیماری های واگیردار هفته جهانی ایمن‌سازی نامگذاری شده است
بیست و چهارم تا سی ام آوریل مصادف با چهارم تا دهم اردیبهشت،با هدف ترویج استفاده از واکسن و در راستای محافظت مردم برابر بیماری های واگیردار هفته جهانی ایمن‌سازی نامگذاری شده است . هدف از این نام گذاری ترویج استفاده از واکسن ها برای حافظت مردم بر علیه بیماری ها در کلیه سنین است . ایمن سازی سبب نجات جان میلیون ها نفر شده و به عنوان یکی از موفق ترین و هزینه اثر بخش ترین مداخلات بهداشتی شناخته شده است . واکسیناسیون سالانه از مرگ 2 تا 3 میلیون کودک در جهان جلوگیری می کند.
ایمن سازی یک راهبرد پایه برای دستیابی به سایر اهداف سلامتی مانند کنترل هپاتیت ویروسی ،مقابله با مقومت ضد میکروبی ، ایجاد بستر مناسب برای سلامت نوجوانان و ارتقای مراقبت های نوزادی و پس از تولد است .
علیرغم پیشرفت فراوان در برنامه های ایمن سازی ، هنوز بسیاری از اهداف دور از دسترس قرار دارند . در حال حاظر بیش از 5/19 میلیون کودک واکسن نزده یا با واکسیناسیون ناکامل در دنیا زندگی می کنند.
هدف هفته جهانی واکسیناسیون ، افزایش آگاهی مردم در خصوص اهمیت حیاتی ایمن سازی کامل در تمام طول عمر و نقش آن در دستیابی به اهداف توسعه است .
واکسیناسیون به طور گسترده به عنوان یکی از موفق‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین مداخله های بهداشتی شناخته شده است و این در حالی است که همچنان از هر پنج کودک، یک کودک در دنیا به دلیل ناکافی بودن واکسن، دسترسی نداشتن به خدمات بهداشتی و درمانی، کمبود اطلاعات دقیق در مورد واکسیناسیون و ایمن سازی و نبود حمایت‌های سیاسی و مالی جان خود را از دست می‌دهد. 
هدف از طرح گسترش ایمن سازی را واکسینه کردن تمام کودکان زیر پنج سال بر ضد بیماری های قابل پیشگیری نظیر سرخک، دیفتیری، کزاز، سیاه سرفه و فلج اطفال و گروهی دیگر از بیماری های مهلک می باشد. به دلیل بالا بودن اهمیت واکسیناسیون و گسترش اطلاع رسانی جهانی، در بیشتر مناطق دنیا به جای روز جهانی، برنامه های هفتگی اجرا و آن را به نام هفته جهانی واکسیناسیون نامگذاری کرده اند.
می توان ساده ترين و کامل ترين تعريف از واکسيناسيون را ايجاد ايمني فعال برای پيشگيري از ابتلا به بيماري هاي کشنده و يا جلوگيري از معلوليت هاي جبران ناپذير با کمک يک ماده ایمنی دهنده در افراد عنوان کرد.
میلیون ها نفر در طول تاریخ، به دلیل بیماری های واگیر جان خود را از دست داده اند و هم اکنون نیز بیماری های واگیر در انواع جدید مانند انواع آنفلوآنزا می توانند جان عده زیادی از انسان ها را به خطر اندازد؛بیماری های واگیر یا عفونی به بیماری هایی گفته می شود که از راه تماس مستقیم و غیر مستقیم از انسان، حیوانات، اشیا و عوامل دیگر به افراد منتقل می شوند و به سرعت در جامعه انتشار پیدا می کنند.
با استفاده از واکسیناسیون می توان به سادگی از بروز و شیوع این بیماری ها در جامعه جلوگیری کرد. در گزارش منتشر شده سازمان جهانی بهداشت در سال 2015 میلادی آمده است که در این سال 116 میلیون کودک بر علیه سه بیماری دیفتری، کزاز و سیاه سرفه واکسینه شده اند، در همین گزارش آمده است که در همان سال 85 درصد کودکان دنیا در اولین سال تولد خود یک نوبت واکسن سرخک دریافت داشته اند که این میزان 13 درصد بیش از میزان کودکان واکسینه شده علیه بیماری سرخک در سال 2000 میلادی است، در ادامه گزارش سازمان جهانی بهداشت آورده شده است که  موارد فلج اطفال در سال 2015 کاهش 99 درصدی نسبت به سال 2000 میلادی نشان می دهد و این بیماری تنها در سه کشور افغانستان، نیجریه و پاکستان همچنان بومی است.
در جمهوری اسلامی ایران نیز برنامه ايمن سازي كودكان بر عليه بيماري هاي قابل پيشگيري با واكسن به موازات شكل گيري شبكه بهداشتي درماني در كشور و ايجاد ساختارهاي لازم، در سال ۱۳۶۳ با هدف ايجاد مصونيت فعال در كودكان گروه سني زير يك سال در برابر بيماري هاي ديفتري، كزاز،سياه سرفه، سرخك، فلج اطفال و سل آغاز شد؛ در سال ۱۳۷۲ برنامه ايمن سازي هپاتيت B در برنامه گسترش ايمن سازي ادغام یافت و از سال ۱۳۸۳ نيز پس از انجام ايمن سازي سراسري سرخك و سرخچه كه طي آن ۳۳ ميليون نفر جمعيت رده سني ۵ تا ۲۵ سال واكسينه شدند، واكسن سه گانه سرخك، سرخچه و اريون جايگزين واكسن سرخك در برنامه ايمن سازي جاري كشور شد.
برنامه ایمن سازی کشور از تجربیات موفق ملی در زمینه بهداشت همگانی است . جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از ساختار قدرتمند شبکه مراقبتهای اولیه بهداشتی و کارکنان دلسوز آن ، نظام علمی مراقبت از بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن و زنجیره سرد مناسب ، توانسته است پاسخ شایسته ای به نیاز جامعه داده و حدود 99 درصد گروه هدف را تحت پوشش واکسیناسیون همگانی قرار دهد. شاخص های پوشش در در روستاها و شهرها حاکی از عدالت در توزیع منابع  ایمن سازی برای تمام مردم است.
واکسیناسیون نقشی شگرف در سلامت جامعه ایفا کرده است. پس از تامین آب آشامیدنی سالم ، واکسیناسیون بیشترین تاثیر در کاهش مرگ و میر به ویژه مرگ و میر کودکان و افزایش رشد جمعیت داشته است . ایمن سازی یکی از موثرترین روشهای پیشگیری از بیماری های دوران کودکی است . در 32 سال گذشته پس از اغاز برنامه توسعه ایمن سازی (EPI) ،دستاوردهای مهمی در پیشگیری و کنترل بیماری های قابل پیشگیری با واکسن و ارتقای سلامت کودکان کشور عزیزمان حاصل شده است . بیماری های سرخک و سرخجه مادرزادی در مرحله حذف قرار دارند ، 17 سال است که کشور عاری از بیماری فلج اطفال است ، کزاز نوزادی حذف شده و بیماری های دیفتری ، سیاه سرفه و اوریون کنترل شده اند . میزان شیوع حاملین مزمن هپاتیت ب از بیش از 3 درصد در سال 1370 به کمتر از 2 درصد کاهش یافته است .
با توجه به ادغام واکسن پنج گانه (پنتاوالان) در برنامه ایمن سازی از آبان ۱۳۹۳در کشور ما طبق برنامه ایمن سازی، کودکان از بدو تولد تا ۶ سالگی علیه بیماری هایی از قبیل فلج اطفال، هپاتیتB، سل، کزاز، دیفتری  سیاه سرفه، سرخک، سرخجه و اوریون واکسینه می شوند و واکسن هایی که به نوزاد تلقیح می شود یا به شکل قطره (مثل قطره فلج اطفال) است و یا به شکل تزریق واکسن مانند واکسن پنج گانه، MMR، هپاتیتاست.
برنامه ایمن سازی کودکان، شامل: واکسن ب.ث.ژ ، هپاتیت B و فلج اطفال خوراکی مربوط به بدو تولد، پنجگانه و فلج اطفال خوراکی مربوط به دو ماهگی، پنجگانه، فلج اطفال خوراکی و تزریقی مربوط به چهار ماهگی، پنجگانه و فلج اطفال خوراکی مربوط به 6ماهگی، MMR مربوط به 12ماهگی، سه گانه، فلج اطفال خوراکی و MMR مربوط به 18ماهگی و سه گانه و فلج اطفال خوراکی مربوط به 6سالگی است.
  • نوشته شده
  • در پنجشنبه 12 ارديبهشت 1398